تشنج های ناشی از تب در کودکان یکی از موارد شایع مراجعه کودکان به مراکز اورژانس است. تشنج تب دار در کودکان بین سنین ۶ماهگی تا ۵سالگی اتفاق می افتد و سابقه فامیلی تشنج های تب دار شانس ابتلا افزایش می یابد. علت حملات ناشی از تب همچنان ناشناخته است

به گزارش روابط عمومی بیمارستان آموزشی درمانی امام سجاد(ع) یاسوج، راضیه فروتن نسب کارشناس ارشد پرستاری کودکان این مرکز آموزشی درمانی  در یادداشت علمی به موضوع تب و تشنج در کودکان پرداخت:
تب و تشنج چیست؟
تشنج های ناشی از تب در کودکان یکی از موارد شایع مراجعه کودکان به مراکز اورژانس است. تشنج تب دار در کودکان بین سنین ۶ماهگی تا ۵سالگی اتفاق می افتد و سابقه فامیلی تشنج های تب دار شانس ابتلا افزایش می یابد. علت حملات ناشی از تب همچنان ناشناخته است
درجه حرارت معمولا بیش از ۳۸.۸ درجه است و حملات معمولا در طی بالا رفتن تب (پس از بالا بودن طولا
نی مدت حرارت نیست) رخ می دهد .
تشخیص تشنج در کودکان
علائم تشنج به این صورت می باشد:

۱-این تشنج بیشتر از ۵ دقیقه نباید طول بکشد

۲-وجود تب ۳۸/۵-۳۹ در کودک به ویژه در عفونت های بخش بالای دستگاه تنفس ( اوتیت میانی – التهاب لوزه و …) عامل ۳۰% موارد تب و تشنج است.

۳- تشنج ناشی از تب به طور معمول در اغاز بیماری تب دار روی می دهد و در ۹۰% موارد در ۲۴ ساعت اول تب بروز می کند.

۴- اکثریت تب و تشنج ها از نوع منتشره (جنرالیزه ) است که با شل شدن اندام ها و یا حرکات دست و یا پا زدن همراه می شود. اگر مدت تشنج بیش از ۱۵ دقیقه باشد و یا تشنج از نوع موضعی (در یک اندام یا نیمی از بدن ) بوده و یا بیش از یک بار در هر بار تب تکرار شود به نام تب و تشنج کمپلکس است.

۵- نوار مغزی در فاصله حمله تشنج طبیعی است.
۶- بعد از تشنج بعد از هر دوره بیماری تب دار بیش از یک حمله تشنجی روی نمی دهد و بیش از یک بار در ۲۴ ساعت اتفاق نمی افتد
درمان تشنج با تب در کودکان
کنترل حمله توسط دیازپام و کاستن درجه حرارت بدن با تجویز استامینوفن می باشد.

والدین با انچه که در طی حمله برای کودک میفتد را مشاهده کنند و به پزشک اطلاع دهند

تلاش برای پایین اوردن تب از بروز حمله پیشگیری نمی کند

پاشویه و حمام با اسفنج برای بیمار توصیه نمی شود چون باعث لرز و افزایش متابولیسم شده و باعث ناراحتی کودک می شود
تشنج در کودکان چه زمانی اورژانسی است؟
در صورتی که حمله ناشی از تب بیش از ۵ دقیقه طول بکشد والدین باید با اورژانس تماس گرفته و کودک درحین حملات تشنجی را در اتومبیل قرار ندهند
عوارض و مشکلات بعد از تشنج همراه با تب در کودکان چیست؟
در چند مطالعه ی بزرگ مقایسه ای ، نشان داده شده است کودکان دچار تب و تشنج از نظر هوشی و رفتاری یا موفقیت های تحصیلی با جمعیت های مشابه و خواهران و برادران خود اختلافی ندارند

خطر اختلالات هوش و رشد در این کودکان دیده نشده است ولی باید سعی شود تا انجایی که ممکن است از روی دادن ان جلوگیری شود

کودکان با سابقه تب و تشنج ۲ تا ۱۰ برابر بیشتر از انهایی که سابقه ندارند دچار تشنج بدون تب و یا صرع می شوند.

مراقبت های پرستاری

۱-در کودکانی که با تب بالا مراجعه می کنند برای جلوگیری از از تشنج می توان کودک را پاشویه کرد و با تجویز پزشک از دیازپام از طرق مقعد در شروع یک بیماری تب دار استفاده کرد و به این وسیله نیز می توان از احتمال وقوع مجدد حملات تشنجی مرتبط با تب کاهش داد.

۲- مصرف فنوباربیتال در کودکان تب دار موثر نیست زیرا مدت زمان لازم دارد تا این ادرو به سطح درمانی خود برسد

۳-در کودکانی که با تشنج مراجعه می کنند ابتدا سیستم تنفسی و قلبی ( گرددش خون ) بیمار مورد توجه قرار می گیرد ، راه هوایی را پاک کنیم و تنفس را تسهیل نماییم.تعداد ضربان قلب و تنفس و دمای بدن بیمار باید مرتب کنترل شود.

در هنگام تشنج کودکان چه باید کرد ؟ والدین باید چه چیزهایی اموزش ببینند؟
1.یادگیری نحوه خواندن صحیح درجه حرارت

۲-کودک به وسیله و استفاده از تب بر و یا در صورت داشتن سابقه تشنج در کودک از شیاف دیازپام برای جلوگیری از بالا رفتن تب کودک استفاده کنند.

۳-به دنبال هر تشنج احتمال استفراغ و اسپراسیون ( پریدن مواد خارجی به راه های تنفسی )  وجودد دارد و باید کودک را در حالت خوابیده به یک پهلو و یا روی شکم باشد به طوریکه سر وی قدری پایین تر از ته قرار گیرد. باید از گذاشتن جسمی بین دندان و لثه خودداری کرد زیرا احتمال اسیب رساندن به انها وجود دارد مگر انکه زبان بین دندان ها قرار گرفته و خطر پارگی وجود داشته باشد در این صورت با جسمی نرم مثل دسته قاشق پوشیده از پارچه ای نرم زبان را ازاد می کنیم.

۴-در زمان حملات تشنجی چیزی از راه دهان به کودک نخورانند.

۵-در حملات تشنجی کودک را از صدمه محافظت کنند. بهتر است کودک در محیطی نرم باشد تا هنگام حرکات تشنجی صدمه نبیند. گرفتن اندام های در حال پرش توصیه نمی شود.

۶-از کودکان خود در برابر بیماری های عفونی و تب دار بیشتر مراقبت نمایند تا بتوانند تعداد این تشنجات را کاهش دهند
۷- تشنجات ناشی از تب خیلی نگران کننده نیست و اختلالات ذهنی و هوشی به جا نمی گذارد.

۸-والدین باید بدانند که قبل از ۶ماهگی و بعد از ۵ سالگی این تشنج باید حتما مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد.
۹-در صورت تجویز فنوباربیتال برای کودک از مصرف خودسرانه و قطع دارو پرهیز کنید.
در آخر
در کودکانی که بر اثر تب تشنج داشته اند با بررسی نوار مغزی کودک و مشاهده نتایج و قابل کنترل بودن تشنج کودک ، طبق نظر پزشک که در شرایط مختلف نیاز به درمان های متفاوتی است به والدین اموزش داده می شود که برای جلوگیری از تشنج در کودکان در صورت تب دار شدن کودک هر ۶ ساعت استامینوفن بر اساس وزن کودک و قرص دیازپام نیز هر ۸ ساعت تا ۴۸ ساعت حتی در صورت قطع تب قرص دیازپام ادامه یابد، دیازپام برای جلوگیری از تشنج در کودکان استفاده می شود و استامینوفن برای کاهش تب کودک مورد استفاده می گیرد.